- μαδέρα
- (Madeira). Συστάδα ηφαιστειογενών νησιών (794 τ. χλμ., 253.482 κάτ. το 2001) στον Ατλαντικό ωκεανό, που ανήκουν διοικητικά στην Πορτογαλία, της οποίας αποτελούν το ομώνυμο διοικητικό διαμέρισμα με πρωτεύουσα την πόλη Φουνσάλ (115.403 κάτ. το 2000).
Βρίσκονται έξω από την ακτή του Μαρόκου, Β των Καναρίων νήσων και ΝΔ της πρωτεύουσας της Πορτογαλίας, Λισσαβόνας.
Το αρχιπέλαγος αποτελείται από τα νησιά Μαδέρα (Madeira, 740,6 τ. χλμ.) και Πόρτου Σάντου (Porto Santo, 42,5 τ. χλμ.) και από δύο ακατοίκητες συστάδες, τα Άγρια Νησιά (Ilhas Selvagens) και τα Έρημα Νησιά (Ilhas Desertas). Kατά το μεγαλύτερο μέρος τους είναι ορεινά –ψηλότερη κορυφή: Ρουίβου ντε Σαντάνα, 1.861 μ. στο νησί Μαδέρα– και απόκρημνα, με δασώδη αντερείσματα, που φτάνουν έως τη θάλασσα. Το κλίμα είναι πολύ καλό, με αρκετά ήπιους χειμώνες και σχετικά δροσερά καλοκαίρια· οι βροχοπτώσεις είναι άφθονες και η βλάστηση οργιώδης, υποτροπικού τύπου. Το πάρκο Λαρισίλβα, το μεγαλύτερο διατηρημένο δάσος με δάφνες στον κόσμο, ανακηρύχθηκε το 1999 από την ΟΥΝΕΣΚΟ προστατευόμενη περιοχή.
Ο πληθυσμός, ευρωπαϊκής καταγωγής και ρωμαιοκαθολικός στο θρήσκευμα, μιλά την πορτογαλική γλώσσα και ασχολείται με τη γεωργία (αμπέλια, ζαχαροκάλαμο, μπανάνες, πρώιμα κηπευτικά, εσπεριδοειδή), την αλιεία τόνων και ξιφιών, την κτηνοτροφία βοοειδών και τη χειροτεχνία (δαντέλες, καλαθοπλεκτική κ.ά.). Η βιομηχανική δραστηριότητα περιλαμβάνει τη μεταποίηση των τοπικών προϊόντων με συγκροτήματα οινοποιίας, ζάχαρης και κονσερβοποιίας· ιδιαίτερα σπουδαίος, τέλος, είναι ο τουρισμός, που ευνοείται από το κλίμα και τις φυσικές ομορφιές. Οι πιο σημαντικές πόλεις, όλες στο νησί Μαδέρα, είναι –εκτός από τη Φουνσάλ– η Πόντα ντου Σολ, η Σαν Βισέντε και η Κάμαρα ντε Λόμπος.
Τα νησιά, γνωστά στους Ρωμαίους με την ονομασία Insulae Purpurariae, ανακαλύφθηκαν εκ νέου το 1419 από τους Πορτογάλους, υπό τις διαταγές του Ερρίκου Β’ του Θαλασσοπόρου, οι οποίοι ίδρυσαν τη Φουνσάλ.
Γενική άποψη της Φουνσάλ, πρωτεύουσας του ομώνυμου πορτογαλικού διοικητικού διαμερίσματος, που περιλαμβάνει τη Μαδέρα και μερικά μικρότερα νησιά, κατοικημένα και ακατοίκητα.
* * *η1. επιδόρπιος οίνος που παράγεται στη νήσο Μαδέρα της Αφρικής2. είδος σάλτσας.
Dictionary of Greek. 2013.